Στις 5 Ιουλίου 2023 η Επιτροπή πρότεινε κανόνες που θα καταστήσουν τους παραγωγούς υπεύθυνους για τον πλήρη κύκλο ζωής των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και θα στηρίξουν τη βιώσιμη διαχείριση των αποβλήτων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων σε ολόκληρη την ΕΕ. Η πρωτοβουλία αυτή θα επιταχύνει την ανάπτυξη του τομέα της χωριστής συλλογής, διαλογής, επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων στην ΕΕ, σύμφωνα με τη στρατηγική της ΕΕ για βιώσιμα και κυκλικά κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα. Η αύξηση των διαθέσιμων μεταχειρισμένων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων αναμένεται να δημιουργήσει τοπικές θέσεις εργασίας και να εξοικονομήσει χρήματα για τους καταναλωτές στην ΕΕ και πέραν αυτής, μετριάζοντας παράλληλα τις επιπτώσεις της παραγωγής κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων στους φυσικούς πόρους.
Η Επιτροπή προτείνει τη θέσπιση υποχρεωτικών και εναρμονισμένων συστημάτων διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού (ΔΕΠ) για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Τα συστήματα ΔΕΠ έχουν σημειώσει επιτυχία όσον αφορά τη βελτίωση της διαχείρισης των αποβλήτων διαφόρων προϊόντων, όπως οι συσκευασίες, οι μπαταρίες και ο ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός. Οι παραγωγοί θα καλύπτουν το κόστος διαχείρισης των αποβλήτων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, κάτι που θα τους δώσει επίσης κίνητρα για μείωση των αποβλήτων και αύξηση της κυκλικότητας των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων — με τον εξαρχής σχεδιασμό καλύτερων προϊόντων. Τα τέλη που θα καταβάλλουν οι παραγωγοί στο σύστημα ΔΕΠ θα προσαρμόζονται με βάση τις περιβαλλοντικές επιδόσεις των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, μια αρχή γνωστή ως «οικολογική διαφοροποίηση».
Οι κοινοί ενωσιακοί κανόνες διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού θα διευκολύνουν επίσης τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν την απαίτηση χωριστής συλλογής κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων από το 2025, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Οι εισφορές των παραγωγών θα χρηματοδοτήσουν επενδύσεις σε ικανότητες χωριστής συλλογής, διαλογής, επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης. Οι προτεινόμενοι κανόνες για τη διαχείριση των αποβλήτων έχουν ως στόχο να διασφαλίσουν ότι τα χρησιμοποιημένα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα υποβάλλονται σε διαλογή για επαναχρησιμοποίηση και ότι όσα δεν μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν κατευθύνονται κατά προτεραιότητα στην ανακύκλωση. Οι κοινωνικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη συλλογή και στην επεξεργασία κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων θα ωφεληθούν από αυξημένες επιχειρηματικές ευκαιρίες και από μια μεγαλύτερη αγορά μεταχειρισμένων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων.
Η σημερινή πρόταση, επίσης, θα προωθήσει την έρευνα και την ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών για την κυκλικότητα του τομέα της κλωστοϋφαντουργίας, όπως η ανακύκλωση ινών σε ίνες.
Η πρόταση αντιμετωπίζει επίσης το ζήτημα των παράνομων εξαγωγών αποβλήτων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων σε χώρες που δεν είναι επαρκώς εξοπλισμένες για τη διαχείρισή τους. Η νέα νομοθεσία θα αποσαφηνίσει το τι συνιστά απόβλητο και τι θεωρείται επαναχρησιμοποιήσιμο κλωστοϋφαντουργικό προϊόν, ώστε να σταματήσει η πρακτική των εξαγωγών αποβλήτων που δήθεν προορίζονται για επαναχρησιμοποίηση. Αυτό θα συμπληρώσει τα μέτρα στο πλαίσιο της πρότασης νέου κανονισμού για τις μεταφορές αποβλήτων, τα οποία θα διασφαλίζουν ότι οι μεταφορές αποβλήτων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων πραγματοποιούνται μόνο όταν υπάρχουν εγγυήσεις ότι η διαχείριση των αποβλήτων γίνεται με περιβαλλοντικά ορθό τρόπο.
Η σημερινή πρόταση για στοχευμένη αναθεώρηση της οδηγίας-πλαισίου για τα απόβλητα περιλαμβάνει επίσης μέτρα σχετικά με τη σπατάλη τροφίμων, τα οποία περιγράφονται λεπτομερώς σε χωριστές «Συχνές ερωτήσεις.»
Επόμενα βήματα
Η πρόταση της Επιτροπής για στοχευμένη τροποποίηση της οδηγίας-πλαισίου για τα απόβλητα θα εξεταστεί τώρα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο στο πλαίσιο της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας.
Ιστορικό
Η ΕΕ παράγει 12,6 εκατ. τόνους κλωστοϋφαντουργικών αποβλήτων ετησίως. Μόνο τα είδη ένδυσης και υπόδησης αντιπροσωπεύουν 5,2 εκατ. τόνους αποβλήτων, που αντιστοιχούν σε 12 kg αποβλήτων ανά άτομο κάθε χρόνο. Αυτή τη στιγμή μόνο το 22 % των αποβλήτων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων μετά την κατανάλωση συλλέγονται χωριστά για επαναχρησιμοποίηση ή ανακύκλωση, ενώ τα υπόλοιπα συχνά αποτεφρώνονται ή απορρίπτονται σε χώρους υγειονομικής ταφής.
Η οδηγία-πλαίσιο για τα απόβλητα αποτελεί το ενωσιακό νομικό πλαίσιο για τη διαχείριση των αποβλήτων στην ΕΕ. Καθορίζει τους ορισμούς σχετικά με τη διαχείριση των αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένων των ορισμών των αποβλήτων, της ανακύκλωσης και της ανάκτησης, καθώς και την ιεράρχηση των αποβλήτων και τις βασικές έννοιες.
Η σημερινή πρωτοβουλία υλοποιεί τη δέσμευση που ανέλαβε η Επιτροπή στο πλαίσιο της στρατηγικής της ΕΕ για βιώσιμα και κυκλικά κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα να προτείνει μέτρα για την εναρμόνιση των κανόνων διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και να αναπτύξει οικονομικά κίνητρα για να καταστούν τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα πιο βιώσιμα και κυκλικά.
Για περισσότερες πληροφορίες
Πρόταση της Επιτροπής για στοχευμένη αναθεώρηση της οδηγίας-πλαισίου για τα απόβλητα
Ιστοσελίδα για την οδηγία-πλαίσιο για τα απόβλητα
Ιστοσελίδα για τη στρατηγική της ΕΕ για βιώσιμα και κυκλικά κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα
Ενημερωτικό δελτίο σχετικά με τη διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα
Δηλώσεις:
“Ο τρόπος με τον οποίο παράγουμε και καταναλώνουμε ρούχα δεν είναι καθόλου βιώσιμος. Μόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, απορρίπτουμε περίπου 5,8 εκατομμύρια τόνους κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων κάθε χρόνο. Αυτό ισοδυναμεί με 11 περίπου κιλά ανά άτομο. Η αλόγιστη σχέση που έχουμε αναπτύξει με τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα ρυπαίνει τον κόσμο μας. Χρησιμοποιεί υπερβολικές ποσότητες νερού και ενέργειας, βλάπτει τη φύση και αυξάνει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε ολόκληρο τον κόσμο. Γι’ αυτούς τους λόγους θα απαιτήσουμε από τους παραγωγούς να αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη για τα απόβλητα κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων που δημιουργούνται. Τα εισπραττόμενα τέλη θα χρησιμοποιούνται για την τόνωση των τομέων επαναχρησιμοποίησης και επισκευής, ώστε να οικοδομήσουμε μια πιο βιώσιμη σχέση με τα ρούχα που φοράμε.”
