Βαμβάκι Κλιματική Αλλαγή & Νέες Τάσεις

Μια καλλιέργεια που έχει ιδιαίτερη εξαγωγική χροιά καθώς συµβάλλει σε ποσοστό άνω του 7% του συνολικού Αγροτικού ΑΕΠ της Επικράτειας, ενώ ταυτόχρονα, είναι ευρεία διαδεδοµένη και πραγµατοποιείται επί σειρά ετών σε πολλές περιοχές της χώρας.

Προσπαθώντας να γίνει µια κριτική προσέγγιση των όσων ειπώθηκαν κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου από τους οµιλητές συµπεραίνονται τα παρακάτω:

  Η ∆ιεπαγγελµατική Βάµβακος προσπάθησε µέσω του Συνεδρίου να θέσει τα προβλήµατα και να κινητοποιήσει την Πολιτεία, τους Φορείς, τους Παραγωγούς. Στο Συνέδριο παραβρέθηκε πλήθος κόσµου που µε ενδιαφέρον άκουσε τις οµιλίες, εξάγοντας τα συµπεράσµατα του.

 Το EU Cotton είναι µια πολύ καλή προσπάθεια, που θα πρέπει όµως άµεσα να διασυνδεθεί µε εταιρείες ένδυσης, εντός EU, µε απώτερο στόχο την αύξηση της τελικής αξίας του παραγόµενου προϊόντος, τη διαφήµισή του στο καταναλωτικό κοινό και τη δηµιουργία µια νέας κατηγορίας αυτής του Biological EU Cotton, που θα έχει ζήτηση από ιδιαίτερα απαιτητικό κοινό µε περιβαλλοντικές ευαισθησίες.

 Στο κοµµάτι της φυτοπροστασίας, που απασχολεί έντονα τους παραγωγούς, δεν παρουσιάστηκε κάτι σύγχρονο στην προστασία των εντόµων, αλλά αναφέρθηκε η µείωση των δραστικών που θα προκύψει µε την εφαρµογή της Νέας ΚΑΠ, χωρίς όµως αναφορές σε σύγχρονες µεθόδους καταπολέµησης. Καλύτερες αναφορές πραγµατοποιήθηκαν στο κοµµάτι της ζιζανιολογίας, χωρίς όµως ανάλυση του κόστους εφαρµογής και του απαραίτητου εξοπλισµού.

 Παράλληλα, αναφορά έγινε σε έργα υποδοµών, για τη µεταφορά υδάτινων πόρων στην περιοχή της Θεσσαλίας, που παρουσιάζει έλλειµµα στο υδατικό δυναµικό, για τις ανάγκες άρδευσης. Τα έργα µεταφοράς υδάτινων πόρων είναι κοστοβόρα, ενώ ταυτόχρονα θα απαιτήσουν µεγάλο χρονικό διάστηµα προκειµένου να υλοποιηθούν. Κρίνοντας από την ιδιαίτερα ελλειµµατική χρονιά που διανύουµε, τόσο σε χιόνια όσο και σε βροχοπτώσεις µπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι περαιτέρω αργοπορία, θα επιτείνει το πρόβληµα. ∆εν µπορεί να αγνοήσει φυσικά κανείς το ήδη υψηλό κόστος άρδευσης, που πρέπει να καλύψουν οι αγρότες, κάτι που λογικά θα αυξηθεί σε µέλλοντα χρόνο, σε περίπτωση που δεν ληφθούν άµεσα µέτρα.

  Τέλος µικρή έως ανύπαρκτη ήταν η αναφορά που έγινε στην «Πράσινη Συµφωνία – Green Deal» που θα διατρέχει το σύνολο των ∆ράσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης τη νέα προγραµµατική περίοδο. Υπενθυµίζουµε ότι οι συγκεκριµένες χρηµατοροές, αποτελούν εργαλείο για όλες τις Χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκειµένου και σύµφωνα µε τις ανάγκες τους, να πραγµατοποιήσουν επενδύσεις σε τοµείς που θεωρούν ότι αποτελούν άµεση τους προτεραιότητα.

Πράσινη Συµφωνία και Βαµβάκι

Η οριστικοποίηση της Πράσινης Συµφωνίας, θα οδηγήσει στη λήψη µέτρων προκειµένου τα ελλειµµατικά ισοζύγια όσο το δυνατόν να δηµιουργήσουν τάσεις ισοσκελισµού. Στην περίπτωση της καλλιέργειας Βάµβακος µπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι το ισοζύγιο είναι αρνητικό τόσο στην κατηγορία του CO2 όσο και σε αυτή του νερού. Ιδιαίτερα για το νερό ακούστηκε στο Συνέδριο η απαίτηση για άρδευση 1 m3, για την παραγωγή 800gr Βάµβακος. Η µη λήψη µέτρων µπορεί να οδηγήσει στην:

  Περαιτέρω επιβάρυνση του Υδροφόρου Ορίζοντα

  Πληρωµή Περιβαλλοντικού Τέλους (CO2 Footprint)

  Πληρωµή Τέλους Άρδευσης (Water Footprint)

Η λύση µέσω των έργων υποδοµής, για την άρδευση των αγροτεµαχίων, όπως ειπώθηκε θα καθυστερήσει, κάτι που µπορεί να οδηγήσει σε οικονοµική επιβάρυνση τους Έλληνες Γεωργούς και ιδιαίτερα όσους ασχολούνται µε τις ποτιστικές καλλιέργειες. Παράλληλα, δεν είναι περιβαλλοντικά ορθό να επενδυθούν χρήµατα που δεν θα έχουν συνέργεια στη µείωση του κινδύνου ερηµοποίησης µιας περιοχής. ∆ε είναι ορθό η επένδυση να πραγµατοποιηθεί για εφήµερους λόγους και όχι για µελλοντικούς στόχους.

Καλλιέργεια Βάµβακος και Άρδευση

Το µεγαλύτερο µέρος των Ελλήνων Γεωργών που ασχολούνται µε τις ποτιστικές καλλιέργειες εδώ και αρκετά έτη έχουν πραγµατοποιήσει επενδύσεις σε «σταγόνες». Επαρκεί όµως µόνο η σταγόνα;

 Ενεργές Γεωτρήσεις και Κατανάλωση: Σήµερα στη χώρα µας δεν υπάρχει Βάση ∆εδοµένων για τις υπάρχουσες ενεργές γεωτρήσεις, όπως επίσης και για την ποσότητα αρδευόµενου ύδατος, που χρησιµοποιείται κατά την καλλιεργητική περίοδο. Άρα, δεν γνωρίζει κανείς, την ποσότητα που χρησιµοποιείται, ως προς το σύνολο όσο και ανά Περιφέρεια, άλλα και σε µικρότερη ακόµη κλίµακα, στο τι µπορεί δηλαδή να συµβαίνει σε µια περιοχή τριών γειτονικών χωριών.

Λύση: Ένας απλός τρόπος καταγραφής της ποσότητας χρήσης του υδατικού δυναµικού, δύναται να πραγµατοποιηθεί µε τη προσθήκη αισθητήρα σε κάθε υδροµέτρο ο οποίος αποστέλλει τις τιµές, σε µια Βάση ∆εδοµένων που θα συγκεντρώνει τα στοιχεία των ποσοτήτων, για κάθε σηµείο υδροληψίας. Η Βάση ∆εδοµένων µε την πάροδο των ετών θα αποτελέσει εργαλείο λήψης αποφάσεων, τόσο για τους παραγωγούς, για τους διαχειριστές, και τελικά για το ίδιο το Κράτος.

  Υδροφόρος Ορίζοντας και Κατανάλωση: Ταυτόχρονα στη χώρα µας δεν υπάρχει Βάση ∆εδοµένων για τη στάθµη του Υδροφόρου Ορίζοντα κάθε περιοχής, ώστε να παρατηρείται ανάλογα µε τις κλιµατικές συνθήκες η αυξοµείωση του.

Λύση: Ο έλεγχος της στάθµης ο Υδροφόρος Ορίζοντας δύναται να παρακολουθείται µε τη δηµιουργία Βάσης ∆εδοµένων, η οποία θα συγκεντρώνει τιµές, τα οποία στη συνέχεια θα επεξεργάζονται από σχετικό λογισµικό, που σε συνδυασµό µε τις επικρατούσες κλιµατικές συνθήκες, θα εξάγει συµπεράσµατα για την εξεύρεση λύσεων και την ανάληψη δράσεων.

  Ανοµοιοµορφία Αγροτεµαχίων και Άρδευση: Οι περισσότεροι Έλληνες Αγρότες για να καλύψουν την ανοµοιοµορφία που παρατηρείται στα αγροτεµάχια τους ποτίζουν µε στόχο να καλύψουν τις ανάγκες σε άρδευση του πιο εύκολα στραγγιζόµενου αγροτεµαχίου. Το παραπάνω οδηγεί σε σπατάλη ποσότητας ύδατος, καθώς µεγάλο µέρος χάνεται µέσω της εξατµισοδιαπνοής των φυτών και της απορροής-έκπλυσης του εδάφους.

Λύση: Το πρόβληµα της ανοµοιοµορφίας των αγροτεµαχίων λύνεται µε τη δηµιουργία στάσεων και τη χρήση ηλεκτροβάνων προκειµένου η άρδευση να πραγµατοποιείται µε βάση την πραγµατική ανάγκη του φυτού ανάλογα µε το plot και τον τύπο εδάφους.

  Γεωργία Ακριβείας: Η άρδευση θα µπορούσε να βελτιστοποιηθεί µε τη χρήση µοντέλων εξατµισοδιαπνοής για την καλλιέργεια του βάµβακος αλλά εκεί χρειάζεται η συνέργεια του παραγωγού για την ανάπτυξη και την αξιοποίησή τους. Μοντέλα άρδευσης καλλιεργειών κυκλοφορούν στην αγορά και η ανάπτυξή τους στην καλλιέργεια του βάµβακος θα ήταν κάτι εφικτό και όχι κοστοβόρο. Παράλληλα µε τη χρήση αισθητήρων υγρασίας στα plot των αγροτεµαχίων θα µπορούσε να πραγµατοποιείται η επαλήθευση της ορθότητας της άρδευσης και ενδεχοµένως η επικαιροποίηση της. Τέλος, η διασύνδεση µε τα Κλιµατικά ∆εδοµένα και την καταγραφή αυτών θα συνέβαλε στη δηµιουργία ενός λογισµικού λήψεως αποφάσεων, ιδιαίτερα χρήσιµο για όλους τους εµπλεκόµενους Φορείς.

 Επικουρική ∆ράση: Η ερηµοποίηση των περιοχών δύναται να µειωθεί µε τη χρήση απιονιστών σε περιοχές µε υφάλµυρους υδάτινους πόρους, µε ταυτόχρονη µείωση της αγωγιµότητα του νερού κατά την άρδευση των καλλιεργειών.

 Ποικιλίες και Κατανάλωση Ύδατος: Σήµερα στη χώρα µας χρησιµοποιούνται πολλές ποικιλίες κυρίως λόγω των ποιοτικών χαρακτηριστικών και των υψηλών ποσοτήτων τελικού παραγόµενου προϊόντος. Οι περισσότερες από αυτές είναι ιδιαίτερα απαιτητικές σε κατανάλωση ύδατος. Θα πρέπει να διερευνηθεί η πιθανότητα δηµιουργίας ποικιλίας µε µικρότερες απαιτήσεις. Μέχρι όµως την εύρεση της συγκεκριµένης λύσης, τι µπορούµε να κάνουµε?

Λύση: Τα τελευταία έτη η επιστηµονική κοινότητα αναπτύσσει ένα κλάδο που σχετίζεται µε το συγκεκριµένο πρόβληµα της έλλειψης των υδάτινων πόρων. Το επιστηµονικό πεδίο είναι το chemical priming ή το bio priming. Η χρήση δηλαδή ουσιών που συµβάλλουν στην ορθή ανάπτυξη των φυτών, µε µικρότερη όµως απαίτηση στην κατανάλωση νερού. To priming αποτελεί µία µέθοδο προετοιµασίας των φυτών πριν την υδατική καταπόνηση. Συµβάλλει στη µικρότερη δυνατή διαφοροποίηση των φυσιολογικών λειτουργιών του φυτού, µε απώτερο στόχο τον µη επηρεασµό της παραγωγικής λειτουργίας. Η όλο και αυξανόµενη έλλειψη υδάτινων πόρων σε παγκόσµιο επίπεδο, η κλιµατική αλλαγή και οι αυξανόµενες αβιοτικές πιέσεις που θα δέχονται τα φυτά χρόνο µε το χρόνο, θα αναγκάσουν την αγροτική βιοµηχανία στην ανάπτυξη εφαρµογών χρήσης, είτε µέσω χηµικών ουσιών, είτε µέσω της νανοτεχνολογίας. Έλληνες επιστήµονες έχουν ήδη δηµοσιευµένο έργο σε αρκετές καλλιέργειες, µε θετικά αποτελέσµατα. Η ανάπτυξη τεχνογνωσίας στην καλλιέργεια βάµβακος, δεν θα απαιτήσει µεγάλο χρονικό διάστηµα, ενώ ταυτόχρονα θα είναι χαµηλού κόστους.

  Βαµβάκι και Πώληση του Τελικού Προϊόντος: Χρόνιο πρόβληµα για τους περισσότερους παραγωγούς και για το µεγαλύτερο µέρος των προϊόντων αποτελεί η τιµή που θα λάβουν οι Αγρότες µε το τέλος της παραγωγικής διαδικασίας.

Λύση: Το πρόβληµα της πώλησης των Γεωργικών Προϊόντων δύναται να λυθεί µε τη δηµιουργία ∆ηµοπρατηρίων. Η ∆ηµοπράτηση θα µπορεί να πραγµατοποιείται και µε online σύστηµα χωρίς φυσική παρουσία. Συνεπώς κανείς δεν θα γνωρίζει το ποιος αγοράζει την ποσότητα του κάθε παραγωγού. Ειδικά για το βαµβάκι κάτι τέτοιο δεν θα ήταν κάτι ιδιαίτερα δύσκολο. Το έργο θα µπορούσε να πραγµατοποιηθεί µε τη µορφή Σ∆ΙΤ στο οποίο θα µπορούσαν να συµµετέχουν τόσο εταιρείες όσο και το Κράτος.

  Βαµβάκι – Κλωστοϋφαντουργία και Smart Clothes: Τα τελευταία έτη ένας από τους κλάδους της Ελληνικής οικονοµίας που µειώθηκε δραστικά είναι αυτός της Κλωστοϋφαντουργίας που απασχολούσε δεκάδες χιλιάδες εργαζόµενους, χρησιµοποιούσε ως πρώτη ύλη το παραγόµενο νήµα, που προέρχονταν από το εγχώριο βαµβάκι, ενώ ταυτόχρονα έδινε την απαραίτητη υπεραξία στο τελικό προϊόν.

Λύση: Η ανάπτυξη ενός business plan στη χώρα που θα καθετοποιεί και πάλι την παραγωγή.

 Smart Clothes: Μεγάλες Εταιρίες Τεχνολογίας συνεργάζονται τα τελευταία έτη µε Εταιρείες Ένδυσης προκειµένου να δηµιουργήσουν τα ρούχα του Μέλλοντος. Την τεχνολογία που έχει ενσωµατωθεί στην ένδυση µπορεί να την πληροφορηθεί κανείς αν γράψει απλά smart clothes σε µια µηχανή αναζήτησης. Τα έξυπνα ρούχα που κυκλοφορούν, µας δίνουν πληροφορίες για το πόσο συχνά τα χρησιµοποιούµε, τη φθορά από τη χρήση τους. Τέλος έχουν τη δυνατότητα να απορροφούν θερµότητα από το σώµα και να την επιστρέφουν όποτε κρίνεται αναγκαίο, ενώ δύναται να συνδεθούν µε iPhone ή Android ios, να φωτίζονται και άλλα πολλά.

το παγκόσµιο ανταγωνιστικό περιβάλλον η χώρα µας υπολείπεται και θα πρέπει άµεσα να λάβει δράση. Η όλο και αυξανόµενη έλλειψη υδάτινων πόρων σε παγκόσµιο επίπεδο, η κλιµατική αλλαγή και οι περιβαλλοντικές ευαισθησίες των πολιτών θα οδηγήσουν σύντοµα σε αλλαγές όλους τους παραγωγικούς τοµείς.

«Ας κοιτάξουµε το µέλλον δρώντας στο παρόν»!