Πρόκειται για τα Οικολογικά Σχήματα Π1-31.3 «Εφαρμογή βελτιωμένων πρακτικών φυτοκάλυψης, με παράλληλη ενίσχυση της βιοποικιλότητας»,Π1-31.4 «Εφαρμογές κυκλικής οικονομίας στη γεωργία»,Π1-31.8 «Διατήρηση και προστασία καλλιεργειών σε εκτάσεις με αναβαθμίδες» και Π1-31.10 «Προστασία τοπίων και γεωργικών συστημάτων υψηλής περιβαλλοντικής σημασίας».
Με νέα υπουργική απόφαση, που δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ, καθορίζεται το αναγκαίο θεσμικό πλαίσιο για την εφαρμογή, διαχείριση και παρακολούθηση των παρακάτω Προγραμμάτων για το κλίμα, το περιβάλλον και την καλή διαβίωση των ζώων του άρθρου 31 του Καν (ΕΕ) 2021/2115 (eco- schemes), εφεξής «οικολογικά προγράμματα»:
α) Οικολογικό πρόγραμμα Π1-31.3 «Εφαρμογή βελτιωμένων πρακτικών φυτοκάλυψης, με παράλληλη ενίσχυση της βιοποικιλότητας», που αποτελείται από τις κάτωθι δράσεις:
- αα) Δράση 31.3-Α «Σπορά του υπορόφου για φυτοκάλυψη (χωρίς παραγωγή) στις μόνιμες καλλιέργειες και δημιουργία ζωνών βιοποικιλότητας στα περιθώρια».
- αβ) Δράση 31.3-Β «Σπορά του υπορόφου για φυτοκάλυψη (χωρίς παραγωγή) στις μόνιμες καλλιέργειες και δημιουργία ζωνών βιοποικιλότητας στα περιθώρια με φυτά ξενιστές».
- αγ) Δράση 31.3-Γ «Σπορά του αγροτεμαχίου στις αρόσιμες εκτάσεις για φυτοκάλυψη (χωρίς παραγωγή)».
- αδ) Δράση 31.3-Δ «Σπορά του αγροτεμαχίου στις αρόσιμες εκτάσεις για φυτοκάλυψη (χωρίς παραγωγή) και με φυτά ξενιστές».
β) Οικολογικό πρόγραμμα Π1-31.4 «Εφαρμογές κυκλικής οικονομίας στη γεωργία».
γ) Οικολογικό πρόγραμμα Π1-31.8 «Διατήρηση και προστασία καλλιεργειών σε εκτάσεις με αναβαθμίδες»
δ) Οικολογικό πρόγραμμα Π1-31.10 «Προστασία τοπίων και γεωργικών συστημάτων υψηλής περιβαλλοντικής σημασίας», που αποτελείται από τη δράση: αα) Δράση 31.10 «Προστασία μνημειακών ελαιώνων».
Τα οικολογικά προγράμματα εφαρμόζονται ως αποσυνδεδεμένες άμεσες ενισχύσεις.
Οι παραπάνω παρεμβάσεις των οικολογικών προγραμμάτων συμβάλλουν σε δύο τουλάχιστον από τους ειδικούς στόχους της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) για το κλίμα, το περιβάλλον και την καλή διαβίωση των ζώων και ειδικότερα:
α. Στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και στην προσαρμογή σε αυτήν, μεταξύ άλλων μέσω της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και της ενίσχυσης της δέσμευσης του διοξειδίου του άνθρακα, καθώς και προώθηση της βιώσιμης ενέργειας [άρθρο 6 παρ. δ) Καν.(ΕΕ) 2021/2115, ειδικός στόχος ΕΣ4 του ΣΣ ΚΑΠ].
β. Στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και στην αποτελεσματική διαχείριση των φυσικών πόρων, όπως το νερό, το έδαφος και ο αέρας, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της εξάρτησης από χημικές ουσίες [άρθρο 6 παρ. ε) Καν.(ΕΕ) 2021/2115, ειδικός στόχος ΕΣ5 του ΣΣ ΚΑΠ].
γ) Στην ανάσχεση και αντιστροφή της απώλειας βιοποικιλότητας, ενίσχυση των οικοσυστημικών υπηρεσιών και διατήρηση των οικοτόπων και των τοπίων [άρθρο 6 παρ. στ) Καν.(ΕΕ) 2021/2115, ειδικός στόχος ΕΣ6 του ΣΣ ΚΑΠ].
Η παρακολούθηση και αξιολόγηση των επιδόσεων των οικολογικών προγραμμάτων πραγματοποιείται με βάση δύο (2) είδη δεικτών/δεδομένων:
α) Τους κοινούς, για όλα τα κράτη μέλη, δείκτες Πλαισίου Παρακολούθησης και Αξιολόγησης, εκροών και αποτελεσμάτων, οι οποίοι περιγράφονται στο Παράρτημα Ι του Καν.(ΕΕ) 2115/2021, συλλέγονται από τις αιτήσεις πληρωμών, αποστέλλονται από τον Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. στην Επιτροπή κάθε χρόνο έως τις 15 Φεβρουαρίου του έτους Ν, αποτυπώνονται στους πίνακες της ετήσιας έκθεσης επιδόσεων και αφορούν πληρωμές κατά το γεωργικό οικονομικό έτος Ν-1 καθώς και:
β) Τα επιπλέον δεδομένα, τα οποία περιγράφονται στο Παράρτημα IV του εφαρμοστικού Κανονισμού 1475/2022, συλλέγονται από την Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης (ΕΑΕ), αποστέλλονται από τον Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. στην Επιτροπή κάθε χρόνο έως τις 30 Απριλίου του έτους Ν, με τη μορφή πινάκων και αφορούν παρεμβάσεις για τις οποίες έχουν πραγματοποιηθεί πληρωμές κατά το γεωργικό οικονομικό έτος Ν-1.
Δικαιούχοι των οικολογικών προγραμμάτων είναι φυσικά ή νομικά πρόσωπα, για τους οποίους συντρέχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) Έχουν την ιδιότητα του ενεργού γεωργού, όπως αυτή ορίζεται στην παρ. 4 του άρθρου 3 της υπ’ αρ. 519/135068/2023 υπουργικής απόφασης (B’ 3071),
β) υποβάλλουν Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης (ΕΑΕ) στην οποία δηλώνονται εκτάσεις αρόσιμες ή/και με μόνιμες καλλιέργειες, με τους όρους και περιορισμούς που τίθενται στα επιμέρους άρθρα, συμπεριλαμβανομένων των επιλέξιμων καλλιεργειών/ομάδων ανά οικολογικό πρόγραμμα – παρέμβαση.
γ) στην περίπτωση που οι ενισχύσεις λαμβάνονται ως πρόσθετες της βασικής εισοδηματικής στήριξης, ο δικαιούχος ενεργός γεωργός θα πρέπει να λαμβάνει βασική εισοδηματική στήριξη για τη βιωσιμότητα για το σύνολο ή μέρος των επιλέξιμων εκταρίων του για το σχετικό οικολογικό πρόγραμμα.
